Cách điều trị đau nửa đầu Migraine có khó không?

Đau đầu Migraine là chứng đau đầu nguyên phát, xuất hiện thành đợt. Người bệnh có thể đau kéo dài từ 4 đến 72 giờ và có thể trầm trọng hơn. Đau thường ở một bên, kiểu mạch đập, nặng hơn khi gắng sức, kèm theo các triệu chứng như buồn nôn và nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh hoặc mùi hôi. Các dấu hiệu trên thường xảy ra ngay trước cơn nhưng đôi khi xuất hiện sau khi đau đầu. Chuẩn đoán đau đầu Migraine dựa vào lâm sàng. Điều trị bằng Triptans, Dihydroergotamine, thuốc chống nôn, thuốc giảm đau. Các phác đồ dự phòng bao gồm thay đổi lối sống (ví dụ: thói quen ngủ hay chế độ ăn uống) và các loại thuốc (ví dụ: chẹn beta giao cảm, Amitriptyline, Topiramate, Divalproex).

1. Bệnh đau nửa đầu Migraine.

Migraine được cho là hội chứng đau thần kinh mạch máu với sự thay đổi quá trình xử lý thông tin của các nơ ron thần kinh trung ương (kích hoạt các nhân của thân não, tăng khả năng kích thích của vỏ não và ức chế vỏ não lan tỏa) và sự tham gia của hệ thống thần kinh mạch máu (kích hoạt sự giải phóng Neuropeptide, gây viêm đau trong các mạch nội sọ và màng cứng).

2. Nguyên nhân đau nửa đầu Migraine.

Những tác nhân gây kích hoạt đau nửa đầu Migraine, chúng bao gồm:

• Uống rượu vang đỏ.
• Bỏ bữa.
• Các kích thích hướng tâm quá mức (ví dụ như đèn nhấp nháy, mùi nặng).
• Thời tiết thay đổi.
• Thiếu ngủ.
• Stress.
• Các yếu tố nội tiết, đặc biệt là kinh nguyệt.
• Một số thức ăn.
• Chấn thương đầu, đau cổ, hoặc rối loạn chức năng khớp thái dương hàm đôi khi kích hoạt hoặc làm nặng thêm chứng Migraine.
• Nghiên cứu cho thấy sứ thay đổi nồng độ Estrogen cũng  là yếu tố kích hoạt đau đầu Migraine. Nhiều phụ nữ khởi phát chứng đau nửa đầu ở giai đoạn bắt đầu có kinh cơn đau dữ dội trong thời gian hành kinh (chứng đau nửa đầu kinh nguyệt) và trầm trọng hơn trong thời kỳ mãn kinh. Đối với chị em trong thời gian mang thai tình trạng đau nửa đầu cũng giảm nhưng đôi khi các cơn đau lại nặng hơn trong quý một hoặc thứ hai của thai kỳ; nặng hơn sau khi sinh em bé bởi khi đó nồng độ Estrogen giảm nhanh.
• Một số loại thuốc ngừa thai sử dụng hàng ngày dạng viên đường uống và các liệu pháp hormon khác thường kích hoạt hoặc làm tăng thêm chứng đau nửa đầu.
• Đau nửa đầu kèm liệt nửa người có tính di truyền gia đình bởi có liên quan đến các khiếm khuyết di truyền trên nhiễm sắc thể số 1, 2 và 19. Vai trò của các gen trong những thể phổ biến hơn của chứng Migraine đang được nghiên cứu.

3. Đau nửa đầu Migraine với các loại đau đầu khác.

Ngoài chứng triệu chứng đau đầu do bị đau đầu chùm hoặc đau do tăng áp lực nội soi nguyên phát thì nhiều chị em còn bị đau nửa đầu Migraine. Đau nửa đầu Migraine là nguyên nhân hay gặp nhất gây nên tình trạng đau đầu. Bệnh đau đầu Migraine gặp nhiều nhất  ở các chị em trong độ tuổi dậy thì hoặc tuổi thanh niên tăng giảm tần suất trong những năm tiếp theo. Theo thống kê thị chị em chiếm tỷ lệ 18% trong khi nam giới chỉ chiếm khoảng 6% bệnh thường giảm đi sau 50 tuổi. Bệnh cũng có yếu tố gia đình. 

4. Triệu chứng cơ năng và thực thể.

Chứng đau nửa đầu Migraine có dấu hiệu báo trước các cơn đau. Các dấu hiệu đó được gọi là tiền triệu, khi đó bạn sẽ thấy thay đổi khí sắc, mất cảm giác ngon miệng, buồn nôn, hoặc phối hợp.

Trong khoảng 25% bệnh nhân, tiền triệu xuất hiện trước các cơn đau. Tiền triệu là những bệnh lý thần kinh tạm thời có thể ảnh hưởng đến cảm giác, thăng bằng, sự phối hợp cơ, nói hoặc thị lực kéo dài vài phút cho tới một giờ. Tiền triệu có thể tồn tại sau khi khởi phát đau đầu. Thông thường, tiền triệu liên quan tới các triệu chứng thị giác (rối loạn thị giác, ví dụ: ánh sáng lấp lóe hai mắt, các quầng sáng hồ quang, các đường Zigzags sáng, ám điểm trung tâm). Di cảm và tê bì (thường bắt đầu ở một tay và lan đến mặt và cánh tay cùng bên), rối loạn ngôn ngữ và rối loạn chức năng thân não thoáng qua (gây ra chứng mất ngủ, nhầm lẫn, thậm chí là lú lẫn) ít gặp hơn so với tiền triệu thị giác. Một số bệnh nhân có tiền triệu kèm theo đau đầu ít hoặc không đau đầu.

Đau đầu thay đổi từ trung bình đến nặng, các cơn kéo dài từ 4 giờ đến vài ngày, thường đỡ đi khi ngủ. Người bệnh bị đau một bên nhưng có thể hai bên, thường gặp nhất ở vùng trán- thái dương và thường được mô tả đau kiểu mạch đập hoặc đau nhói.

So với các cơn đau đầu khác thì đau đầu Migrain sẽ làm bạn cảm thấy phiền phức và khó chịu bởi nó không chỉ riêng đau đầu. Người bệnh còn xuất hiện thêm các triệu chứng khác như buồn nôn (đôi khi nôn), sợ ánh sáng, sợ tiếng động và sợ mùi khó chịu. Bệnh nhân thường khó làm việc hoặc tập trung khi cơn đau xuất. Do sự ảnh hưởng này, cùng với việc sợ ánh sáng và tiếng động, làm cho hầu hết các bệnh nhân bị bệnh đau đầu muốn nằm trong một căn phòng tối, yên tĩnh trong các đợt đau đầu. Các cơn trầm trọng có thể làm bệnh nhân tàn phế, phá vỡ cuộc sống gia đình và công việc.

Các cơn đau đầu biến thiên theo tần suất và độ nặng. Nhiều bệnh nhân có một vài thể đau đầu, bao gồm cả các cơn đau nhẹ không có buồn nôn hoặc sợ ánh sáng. Các cơn này có thể giống đau đầu căng thẳng nhưng là một cơn đau đầu Migraine.

a. Đau nửa đầu mạn tính.

Bệnh nhân bị chứng đau nửa đầu chu kỳ có thể tiến triển thành Migraine mạn tính. Những bệnh nhân này có các cơn đau đầu ≥ 15 ngày/tháng. Bệnh lý đau đầu này được gọi là đau đầu hỗn hợp hoặc đau đầu phối hợp bởi vì nó có các đặc điểm của đau nửa đầu và đau đầu căng thẳng. Những loại đau đầu này thường tiến triển ở những bệnh nhân lạm dụng thuốc điều trị đau đầu cấp tính.

b. Các triệu chứng khác.

So các dạng đau đầu thì đau nửa đầu migarin có xuất hiện những triệu chứng khác kèm theo như là:

• Đau nửa đầu thân nền gây ra chóng mặt, mất thị trường, rối loạn cảm giác, liệt khu trú, và thay đổi ý thức.
• Đau nửa đầu có liệt nửa người, có thể rời rạc hoặc có tính gia đình, gây liệt một bên.

5. Chuẩn đoán đau nửa đầu Migraine.

• Đánh giá lâm sàng.
• Chuẩn đoán đau nửa đầu Migraine dựa trên các triệu chứng đặc trưng và khám thực thể bình thường, người bệnh phải khám thần kinh đầy đủ, chi tiết.

Các biểu hiện cảnh báo gợi ý chẩn đoán khác (ngay cả ở những bệnh nhân đã biết bị đau nửa đầu) bao gồm:

• Đau đạt đến cường độ đỉnh trong vòng vài giây hoặc ít hơn (đau đầu sét đánh).
• Khởi phát sau 50 tuổi.
• Đau đầu gia tăng cường độ hoặc tần số trong vài tuần hoặc lâu hơn.
• Tiền sử ung thư (di căn não) hoặc bệnh lý suy giảm miễn dịch (ví dụ như nhiễm HIV, AIDS).
• Sốt, dấu hiệu màng não, thay đổi trạng thái tinh thần, hoặc phối hợp.
• Thiếu sót thần kinh khu trú, kéo dài.
• Phù gai thị.
• Có sự thay đổi rõ ràng về kiểu đau đầu đã có trước đó.

Bệnh nhân có các triệu chứng đặc trưng và không có dấu hiệu cảnh báo thì không cần làm xét nghiệm. Bệnh nhân có các biểu hiện cảnh báo thường cần làm chẩn đoán hình ảnh thần kinh và đôi khi phải chọc dò tủy sống.

6. Các lỗi chuẩn đoán thông thường bao gồm.

• Không nhận ra rằng đau đầu Migraine thường gây ra đau hai bên và không phải lúc nào đau nhói.
• Chuẩn đoán nhầm đau nửa đầu Migraine thành đau đầu do xoang hoặc đau mắt do triệu chứng thực vật và thị giác của chứng đau nửa đầu Migraine.
• Luôn cho rằng bất kỳ cơn đau đầu nào ở những bệnh nhân đã có tiền sử Migraine đều là một cơn Migraine khác (cơn đau đầu sét đánh hoặc thay đổi kiểu đau đầu trước đây có thể cho thấy một bênh lý mới, có khả năng nghiêm trọng).
• Nhầm lẫn Migraine kèm theo con đau đầu với cơn đau do hiếu máu thoáng qua, đặc biệt khi xuất hiện mà không đau đầu, ở người lớn tuổi.

7. Một số bệnh lý bất thường có thể biểu hiện giống đau nửa đầu Migraine với tiền triệu.

• Bóc tách động mạch cảnh hoặc động mạch sống.
• Viêm mạch máu não.
• Bệnh Moyamoya.
• CADASIL (Cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infarcts and leukoencephalopathy) bệnh động mạch não di truyền tự thể trội gây nhồi máu dưới màng cứng và bệnh não chất trắng.
• MELAS (Mitochondrial encephalopathy, Lactic Acidosis, and Strokelike episodes-bệnh não ty lạp thể, nhiễm Acid lactic, và các cơn đột quỵ).
• Đối với một số bệnh nhân, đau nửa đầu Migraine là một sự khó chịu, nhưng có thể chịu được. Đối với những người khác, đó là một bệnh lý nặng nề dẫn đến những giai đoạn tàn tật, mất khả năng lao động, và ảnh hưởng chất lượng cuộc sống trầm trọng.

8. Điều trị đau nửa đầu Migraine.  

8.1. Điều trị nửa đầu Migraine theoTây y.

Thường áp dụng cho các cơn đau cấp tính. Và áp dụng cách là trực tiếp nhất đó là loại bỏ các kích thích:

• Đối với stress, can thiệp hành vi.
• Đối với đau đầu nhẹ, dùng Acetaminophen hoặc NSAID.
• Đối với các cơn đau đầu nặng, dùng Triptans hoặc Dihydroergotamine cùng với thuốc chống nôn đối vận với Dopamine.
• Giải thích thấu đáo về bệnh lý này giúp bệnh nhân hiểu rằng mặc dù chứng đau đầu Migraine không thể chữa khỏi hẳn, nhưng có thể kiểm soát được, giúp họ tham gia tích cực hơn trong điều trị.
• Để hiệu quả trong quá trình trị bệnh, một số bệnh nhân sẽ được yêu cầu phải viết nhật ký các cơn đau đầu để ghi số lượng và thời gian của các cơn đau, các yếu tố kích hoạt và đáp ứng với điều trị. Phải loại trừ các yếu tố kích tích đã được xác định khi có thể. Bệnh nhân nên được khuyến khích để tránh các tác nhân kích thích, và các thầy thuốc lâm sàng khuyến cáo các can thiệp hành vi (phản hồi sinh học, quản lý stress, liệu pháp tâm lý) để kiểm soát Migraine khi stress là yếu tố kích hoạt chính hoặc khi thuốc giảm đau đang bị lạm dụng.
• Trường hợp điều trị đau đầu Migraine cấp tính mà tần số, thời gian tồn tại và mức độ nghiêm trọng của các cơn đau. Người bệnh có thể sử dụng bao gồm thuốc giảm đau, thuốc chống nôn, Triptans, hoặc Dihydroergotamine.

8.2. Các cơn đau từ nhẹ đến trung bình.

NSAID hoặc Acetaminophen sẽ được sử dụng đối với đối tượng này. Thuốc giảm đau có chứa Opioid, Caffeine, hoặc Butalbital rất hữu ích cho các cơn đau nhẹ, không thường xuyên nhưng thường dễ bị lạm dụng, đôi khi dẫn đến một loại hội chứng đau đầu hàng ngày được gọi là đau đầu do lạm dụng thuốc.

Thuốc chống nôn đơn thuần có thể được sử dụng để giảm các cơn đau nhẹ hoặc trung bình.

8.3. Các cơn đau nặng.

Nếu các cơn nhẹ tiến triển thành Migraine gây tàn phế hoặc các cơn nặng ngay từ khi khởi phát thì nên dùngTriptans. Triptans là các chất chủ vận thụ thể Serotonin 1B, 1D. Bản thân chúng không phải là thuốc giảm đau nhưng giúp ngăn chặn việc giải phóng các Neuropeptide vận mạch gây kích hoạt đau nửa đầu. Triptan có hiệu quả nhất khi dùng lúc khởi phát các cơn Migraine. Các thuốc này có dưới dạng uống, xịt mũi, và tiêm dưới da các dạng tiêm dưới da có hiệu quả hơn nhưng có nhiều tác dụng phụ hơn. Việc lạm dụng thuốc Triptans cũng có thể dẫn đến đau đầu do lạm dụng thuốc. Khi buồn nôn là triệu chứng nổi bật, kết hợp Triptan với thuốc chống nôn khi khởi phát các cơn sẽ có hiệu quả.

• Truyền dịch sẽ giúp làm giảm đau đầu và tăng cảm giác thoải mái, đặc biệt ở những bệnh nhân bị mất nước do nôn.
• Thuốc Dihydroergotamine đường tĩnh mạch cùng với thuốc chống nôn đối kháng dopamine (ví dụ: Metoclopramide 10 mg tiêm tĩnh mạch, Prochlorperazine 5 đến 10 mg tiêm tĩnh mạch) giúp loại bỏ các cơn đau rất nghiêm trọng, kéo dài. Dihydroergotamine cũng có dưới dạng tiêm dưới da và dạng xịt mũi. Còn dạng hít đang được phát triển.
• Triptans và Dihydroergotamine có thể làm co thắt động mạch vành vì vậy chống chỉ định ở bệnh nhân bị bệnh động mạch vành hoặc tăng huyết áp không kiểm soát. Loại thuốc này cũng cần được xem xét kỹ lưỡng đối với những bệnh nhân cao tuổi ngay cả khi không mắc bệnh liên quan đến huyết áp và động mạch vành và bệnh nhân có nguy cơ dấu hiệu tăng mạch máu.
• Đáp ứng tốt với Dihydroergotamine hoặc Triptan không nên được hiểu có giá trị chẩn đoán đối với đau đầu Migraine bởi vì những thuốc này có thể làm giảm đau đầu do xuất huyết dưới nhện và các bất thường cấu trúc khác.
• Thuốc đặt hậu môn Prochlorperazine (25 mg) hoặc viên nén (10 mg) là một lựa chọn cho những bệnh nhân không thể dung nạp Triptans và các thuốc co mạch khác.
• Opioids nên được sử dụng như là công cụ cuối cùng (thuốc cứu hộ) cho đau đầu mức độ nặng khi các biện pháp khác không có hiệu quả.

8.4. Đau nửa đầu Migraine mạn tính là gì?

Các loại thuốc tương tự dùng để ngăn ngừa chứng đau đầu Migraine chu kỳ sẽ được sử dụng để điều trị Migraine mạn tính. Ngoài ra, các bằng chứng cho thấy thuốc có thành phần Onabotulinumtoxina ở một mức độ thấp hơn, đối với Topiramate.

9. Điều trị đau nửa đầu Migraine theo phương pháp Đông y (Y học cổ truyền).

Sử dụng phương pháp châm cứu và xoa bóp bấm huyệt cũng rất có hiệu quả trong bệnh đau đầu Migraine. Đặc biệt làm giảm khả năng tái phát của bệnh.

Đối với thế đau Migraine mạn tính việc sử dụng châm cứu và xoa bóp bấm huyệt là lựa chọn hàng đầu giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Khách hàng nếu thấy có biểu hiện của chứng đau nửa đầu có thể đến phòng khám Y Học Cổ Truyền ĐT để được thăm khám và tư vấn các phương pháp trị liệu kỹ càng hơn cho từng thể bệnh.